فناپذیری سوخت های فسیلی، تنوعبخشی به منابع انرژی، توسعه پایدار، ایجاد امنیت انرژی، مشکلات زیست محیطی ناشی از مصارف انرژی فسیلی از یک طرف و تجدیدپذیر بودن منابع انرژی مانند انرژی خورشید، باد، زیستتوده و غیره از طرف دیگر، باعث توجه جدی جهانیان به توسعه و گسترش استفاده از انرژی های تجدیدپذیر و افزایش سهم این منابع در سبد انرژی جهانی شده است و تقاضای بین المللی برای مصرف سوخت های پاک و به ویژه زیستتوده برای مصارفی چون حمل و نقل، برق و حرارت افزایش یافته است. امروزه فعالیت ها و بودجه دولتها و شرکتها در امر تحقیق، توسعه و عرضه سیستم های انرژی های تجدیدپذیر افزایش چشمگیر داشته است. استفاده از زیستتوده به عنوان یک منبع انرژی نه تنها به دلایل اقتصادی بلکه به دلیل توسعه زیست محیطی و اجتماعی نیز جذاب است و از طرفی عاملی جهت تسریع در رسیدن به توسعه پایدار می باشد. سیستمهایی که زیستتوده را به انرژی قابل مصرف تبدیل میکنند، میتوانند در ظرفیتهای کوچک، متوسط و بزرگ به کار روند. در این گزارش سیستم زیستتوده (شامل منابع، فناوری های تولید انرژی و ...) به طور کلی معرفی شده است تا بتوان مسیری برای کاربرد موثر این منبع انرژی را تدوین نمود.
زیستتوده یکی از منابع عمده در میان انواع منابع انرژی های تجدیدپذیر میباشد. زیستتوده عبارت است از: اجزاء قابل تجزیه زیستی از محصولات، پسماندها و زائدات کشاورزی (شامل مواد گیاهی و دامی)، جنگل ها و صنایع وابسته و همچنین زائدات صنعتی و شهری قابل تجزیه. همچنین زیستتوده به مواد خامی اطلاق می شود که خاستگاه زیستی داشته باشند به استثنای آنها که در زمین ساختارها (لایه های زمین) دفن شده و یا به مواد سنگواره ای دگردیسی یافته باشند.
زیستتوده قابلیت تولید برق، حرارت، سوخت های مایع (اتانول و بیودیزل)، سوخت های گازی (متان) و انواع کاربردهای مفید شیمیایی را دارا است و میتواند انرژی را به اشکال جامد، مایع و گاز تحویل نماید، به طوری كه پس از ذغال سنگ، نفت و گاز طبیعی، چهارمین منبع بزرگ انرژی در دنیا میباشد.
منابع زیستتوده را میتوان به روش های گوناگون به انرژی تبدیل نمود. در حال حاضر فناوریهای موجود در زمینه تبدیل زیستتوده به انرژی را میتوان به سه گروه طبقهبندی نمود كه هر گروه برای نوع خاصی از زیستتوده مناسب است و محصولات انرژی مختص خود را دارد:
تبدیل ترموشیمیایی: شامل استفاده از حرارت و فرایندهای شیمیایی برای تولید محصولات انرژی از زیستتوده میباشد. تبدیل ترموشیمیایی شامل فناوریهای ذیل میگردد:
- احتراق مستقیم
- پیرولیز
- گازیساز
- کربنیزاسیون
تبدیل فیزیکی شیمیایی: شامل اعمال روش های مکانیکی روی زیستتوده و استفاده از عوامل شیمیایی برای تبدیل زیستتوده به سوختهای مایع و جامد میباشد. تبدیل فیزیكی- شیمیایی شامل موارد ذیل میشود:
- فشردهسازی
- ترنساستریفیكاسیون
تبدیل بیوشیمیایی: شامل استفاده از آنزیمها، باكتریها یا سایر میكروارگانیسمها برای تبدیل زیستتوده به دیگر شكلهای انرژی است و مشتمل بر فناوریهای ذیل میباشد:
- هاضم بیهوازی
- دفنگاه
- تخمیر
- پیل سوختی زیستی
بیشک توسعه فناوری مبنایی برای توسعه کاربرد و موتوری برای توسعه صنعت خواهد بود و با توجه به اهمیت فناوریهای استحصال انرژی از منابع زیستتوده در حفظ محیط زیست و كاهش اثرات مخرب آن و حمایتهای مناسب دولت، ورود به حوزه فناوریهای زیستتوده از اهمیت بالایی برخوردار شده است. در این سند فناوریهای انرژی زیستتوده مورد بررسی قرار گرفته و بر اساس مصالح ملی اولویتبندی شدهاند تا با اتخاذ سیاستهای مناسب و پیشنهاد اقدامات موثر، راهگشای دستیابی به اهداف تعیین شده در سند باشد.